9 μικρές συμβουλές

για να αφήσουμε τις ανοησίες,
τις τεμπελιές και τις δικαιολογίες,
και να «κάτσουμε» να διαβάσουμε!

Όλοι θέλουμε να «διαβάσουμε», να «πάρουμε» καλούς βαθμούς, να «πετύχουμε» στις εξετάσεις.

Όμως το διάβασμα δεν είναι εύκολη υπόθεση, πολύ περισσότερο δεν είναι εύκολη υπόθεση το αποτελεσματικό διάβασμα.

Εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι έχουν μελετήσει για πολλά χρόνια τρόπους και μεθόδους αποτελεσματικού διαβάσματος και έχουν καταλήξει σε μερικά γενικά συμπεράσματα.

Οι μαθητές που ακολουθούν αυτές τις μεθόδους, μαθαίνουν πιο εύκολα, διατηρούν τις γνώσεις τους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και εκμεταλλεύονται καλύτερα το διαθέσιμο χρόνο τους.

Ας δούμε μερικά από αυτά τα συμπεράσματα:

1. Φτιάξε πρόγραμμα και τήρησέ το!

Προγραμμάτισε κάποιες ώρες κάθε μέρα που θα τις αφιερώνεις στο διάβασμα. Ακριβώς όπως προγραμματίζεις τις άλλες σου δραστηριότητες (φαί - ύπνος - αθλητικές δραστηριότητες κλπ).

Πόσες ώρες χρειάζεσαι; Αυτό θα το καθορίσεις εσύ ανάλογα με την τάξη που βρίσκεσαι και τις επιδιώξεις που έχεις. Γενικά πάντως μια ώρα μάθημα στο σχολείο ή στο φροντιστήριο (σε κάποιο βασικό μάθημα βεβαίως) πρέπει να αντιστοιχεί σε τουλάχιστον μια ώρα διαβάσματος στο σπίτι για να μην «πάει χαμένο».

Και φυσικά τήρησε το πρόγραμμα που έβαλες! Κάτσε και προσπάθησε έστω και αν δεν μπορείς στην αρχή να συγκεντρωθείς καλά. Θα γίνει κι αυτό σιγά - σιγά. Επιμονή!

2. Διάβασε στην ίδια θέση και (κατά το δυνατόν) τις ίδιες ώρες και με τις ίδιες συνθήκες κάθε μέρα.

Το σωστό περιβάλλον και η εξοικείωση - συνήθεια σ' αυτό, βοηθάει τη συγκέντρωση.
Διάβασε σε ένα ήσυχο μέρος με καλό φωτισμό, το ίδιο καθημερινά, μακριά από περισπασμούς (τηλεόραση - κινητό - αδέλφια - φίλοι, κλπ).

Βάλε στο γραφείο σου μόνο τα απαραίτητα για το διάβασμα και απομάκρυνε τα άχρηστα που σου αποσπούν την προσοχή.

Η συνήθεια είναι σημαντικό πράγμα: Κάνουμε τα πράγματα όπως έχουμε συνηθίσει και όπου έχουμε συνηθίσει.

Για παράδειγμα:
κάθεσαι στον καναπέ → βλέπεις τηλεόραση
κάθεσαι στο τραπέζι της κουζίνας → τρως το φαΐ σου
κάθεσαι στο γραφείο σου → διαβάζεις το μάθημά σου
ξαπλώνεις στο κρεβάτι σου → κοιμάσαι

Κάτσε λοιπόν στο γραφείο σου και μη ξαπλώνεις σε καναπέδες ή κρεβάτια.

Θα σε βοηθήσει να συγκεντρωθείς καλύτερα.

3. Κλείσε το κινητό και την τηλεόραση!

και βγάλτα από το οπτικό σου πεδίο.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το ατέλειωτο «κάψιμο» στο fb και το άσκοπο «σερφάρισμα», είναι η χειρότερη συνήθεια (εξάρτηση) που έχεις να αντιμετωπίσεις όταν προσπαθείς να διαβάσεις.

Κλείσε λοιπόν τον ήχο και τη δόνηση και βάλτο σε ένα συρτάρι. Όταν κάνεις διάλειμμα θα πάρεις τις κλήσεις και τα μηνύματά σου.
Μην ανησυχείς, δεν χάνονται.

Μακριά επίσης την τηλεόραση. Πως σου 'ρθε τώρα μεσημεριάτικα να μάθεις να φτιάχνεις φρικασέ, να δεις αν ταιριάζεις με τους Υδροχόους ή να μάθεις πότε γεννάει η Σούλα-Τούλα;

ΞΕΚΟΛΛΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΙΝΗΤΟ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ!

4. Μην περιμένεις να σού 'ρθει η όρεξη για διάβασμα!

Να κάθεσαι τις προκαθορισμένες ώρες στο γραφείο σου και να προσπαθείς να διαβάσεις έστω και αν δεν έχεις όρεξη.

→ όπως ένας αθλητής κάνει προπόνηση κάθε μέρα σε συγκεκριμένες ώρες, χωρίς να περιμένει να του 'ρθει η έμπνευση, γιατί θέλει να διακριθεί στο αγώνισμά του,

→ όπως ένας εργαζόμενος πάει στη δουλειά του έστω και αν δεν έχει όρεξη, γιατί θέλει να κερδίσει χρήματα και να φτιάξει τη ζωή του,

→ όπως η μαμά σου φτιάχνει το φαγητό κάθε μέρα χωρίς να περιμένει να της έρθει η διάθεση, γιατί θέλει να σε περιποιηθεί,

Έτσι και συ: κάνε τη δουλειά που πρέπει, τις ώρες που πρέπει και με τον τρόπο που πρέπει γιατί θέλεις να πετύχεις στις εξετάσεις σου και να προοδεύσεις στη ζωή σου. Είσαι υπεύθυνος/η γι αυτό.

Και φυσικά, άσε τις δικαιολογίες του τύπου: «δεν έχω όρεξη», «είμαι κουρασμένος/η», «δεν έχω τίποτα για αύριο», «που θα μου χρειαστεί αυτό», «βαριέμαι», «δεν μπορώ να συγκεντρωθώ», «θα διαβάσω αύριο ή τη Δευτέρα (παρουσία).

Τώρα!

5. Όχι όλα μαζί! Κάνε (μικρά) διαλείμματα.

Είναι γνωστό ότι το μυαλό μας δεν λειτουργεί καλά χωρίς διάλειμμα.

Μην το παρακάνεις όμως: κάνε 5 - 15 λεπτά διάλειμμα κάθε 45 λεπτά διαβάσματος, όχι το αντίστροφο!
Σε κάθε περίπτωση, μην κάνεις διάλειμμα για πάνω από 20 λεπτά γιατί θα βγεις τελείως από το ρυθμό. Μια ιδέα είναι να βάζεις ξυπνητήρι στο κινητό για την έναρξη και τη λήξη του διαλείμματος.
Μην κάτσεις στην τηλεόραση, γιατί θα κάνεις διάλειμμα δύο ώρες.

6. Μην αφήνεις κενά!

Όταν γράφεις την Πέμπτη διαγώνισμα στη Φυσική, έχεις την τάση να διαβάζεις μόνο Φυσική την Τρίτη και την Τετάρτη (ίσως και περισσότερο) και να αφήνεις τα άλλα μαθήματα για αργότερα. Τώρα επείγει η Φυσική που είσαι άσχετος (;!).

Μεγάλο λάθος: Δε λέω, θα διαβάσεις περισσότερο Φυσική αυτές τις μέρες, αλλά αν δε διαβάσεις καθόλου Χημεία ή Αρχαία, θα αποκτήσεις κενά στη Χημεία και τα Αρχαία και όταν έρθει η ώρα να γράψεις διαγώνισμα στη Χημεία θα παρατήσεις πάλι τη Φυσική και τα Αρχαία γεμίζοντας κενά σε όλα τα μαθήματα και πάει λέγοντας (και χειροτερεύοντας).

Διάβασε λοιπόν, έστω και λιγότερο όλα τα μαθήματα για να μη γεμίσεις κενά που μπορεί να σε «πνίξουν» κάποια στιγμή.

7. Γράψε σε ένα σημειωματάριο τις υποχρεώσεις σου.

Χρησιμοποίησε ένα μπλοκ ή μικρό τετράδιο ή ημερολόγιο για να σημειώνεις εκεί τις δουλειές που έχεις να κάνεις. Χρησιμοποίησε ξεχωριστή σελίδα για κάθε μάθημα.

Μην κυκλώνεις στο βιβλίο τις ασκήσεις που σου βάζει ο καθηγητής σου για το σπίτι, αλλά σημείωσέ τες στο σημειωματάριό σου.
Μη φωτογραφίζεις από τον πίνακα την ύλη του διαγωνίσματος της επόμενης Δευτέρας, αλλά σημείωσέ την (ίσως υπογραμμισμένη) στο σημειωματάριό σου.

Έχοντας συγκεντρωμένες σε ένα μέρος τις πληροφορίες αυτές θα μπορέσεις να είσαι πιο συνεπής στις υποχρεώσεις σου και να διαχειριστείς καλύτερα το χρόνο σου.

8. Κρατήστε καλές σημειώσεις στη διάρκεια του μαθήματος.

Την ώρα του μαθήματος, ο καθηγητής σου τονίζει τα πιο δύσκολα και σημαντικά σημεία του μαθήματος ή λύνει τις πιο αντιπροσωπευτικές και δύσκολες ασκήσεις.
Κρατώντας καλές σημειώσεις, διατηρείς καλύτερα τη γνώση αυτή και κερδίζεις σε χρόνο διαβάσματος.
Σημείωσε επίσης με χρωματιστό στυλό ή καλύτερα με μαρκαδόρο επισήμανσης τα κυριότερα συμπεράσματα και τις σημαντικές μεθοδολογίες.

Βέβαια το σημαντικό είναι να κατανοείς αυτά που ακούς ή βλέπεις την ώρα του μαθήματος, αλλά είναι επίσης σημαντικό να μπορείς να τα συμβουλευτείς, να τα επαναλάβεις και να τα αφομοιώσεις με την ησυχία σου στο γραφείο σου.

Χωρίς αυτές τις σημειώσεις χάνεις μέχρι και το 80% όσων έμαθες ή κατάλαβες στην τάξη: όταν τα ξαναδείς (συνήθως σε 3-4 μέρες ή και περισσότερο) θα τα 'χεις ξεχάσει.

9. Κάνε συχνές επαναλήψεις!

Είναι σε όλους γνωστό, ότι όταν διαβάσουμε κάτι, αρχίζουμε σιγά-σιγά να το ξεχνάμε. Αυτό σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας δεν μπορεί να κρατήσει για πολύ την πληροφορία που μελέτησε μια φορά. Διατηρεί προσωρινά ένα μέρος από τη γνώση που απέκτησε για ένα χρονικό διάστημα και αν δεν χρησιμοποιηθεί πάλι, διαγράφει ένα μεγάλο μέρος της πληροφορίας αυτής.

Η καμπύλη «λησμονιάς» είναι εκθετική. Δηλαδή χάνουμε πολλές πληροφορίες στις πρώτες ημέρες μετά το διάβασμα και στη συνέχεια η απώλεια μνήμης γίνεται πιο αργή. Θεωρείται γενικά ότι οι άνθρωποι γενικά (ύστερα από διάβασμα μιας ώρας) ξεχνούν (κατά μέσον όρο) περίπου

το 50% των πληροφοριών που έμαθαν κατά τη διάρκεια μιας (1) μόνο ώρας μετά το διάβασμα και
το 75% κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 ημερών!
Το 80% κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα!

Το παρακάτω διάγραμμα δείχνει το ποσοστό των γνώσεων που απομένει από το διάβασμα μιας ώρας, με την πάροδο του χρόνου.

Πηγή: https://www.bobsguide.com

Καλό είναι λοιπόν να βρούμε τρόπους να ξεπεράσουμε την απώλεια μνήμης και να μπορούμε πιο εύκολα να ανακαλέσουμε τις πληροφορίες που διαβάζουμε.

Η απάντηση βέβαια είναι γνωστή: επανάληψη - επανάληψη - επανάληψη!

Ένα επιτυχημένο πλάνο επανάληψης είναι συνοπτικά η περίφημη μέθοδος 1 - 7 - 30.
Σημαίνει: επανάληψη σε μια μέρα, σε μια βδομάδα και σε ένα μήνα.
Ειδικότερα:

24 ώρες μετά το διάβασμα (μιας ώρας) αφιέρωσε 10 λεπτά για επανάληψη αυτού που έμαθες.
7 ημέρες μετά (πχ το Σαββατοκύριακο) αφιέρωσε 5 μόνο λεπτά για επανάληψη μιας ώρας διαβάσματος.
30 ημέρες μετά αφιέρωσε 5 λεπτά για επανάληψη του ίδιου αντικειμένου.

Στο παρακάτω σχήμα φαίνεται με ανοιχτή κόκκινη γραμμή, η αναμενόμενη επαναφορά των γνώσεων με τις τρείς αυτές επαναλήψεις .

Συμπερασματικά:

Οι παραπάνω συμβουλές λειτουργούν βέβαια, αλλά φυσικά δεν αρκούν ούτε είναι Ευαγγέλιο για όλους. Οι καλύτερες συμβουλές του κόσμου άλλωστε, δεν αρκούν και δεν έχουν καθολική εφαρμογή.

Χρειάζεται κάτι παραπάνω: η δική σου αποφασιστικότητα να μάθεις το μάθημα που διαβάζεις και η επιμονή σου ακόμα και όταν δεν τα καταφέρνεις καλά.

Βρες λοιπόν τους δικούς σου τρόπους και τις δικές σου μεθόδους για να μάθεις αυτό που θέλεις.